ต้นกำเนิดสลากกินแบ่งรัฐบาล คนไทยได้รับเอาวัฒนธรรมการ “ออกหวย ” และ “การเล่นหวย” มาจากประเทศจีน จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ของจีนได้ระบุไว้ การพนันทายตัวเลขหรือ ตัวหนังสือนี้มี ขึ้นครั้งแกรในสมัยของพระเจ้าเตากวางแห่งราชวงศ์ ในเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2364 – 2394 การพนันทายตัวเลขหรือการทายยตัวหนังสือของจีน ที่มีชื่อเรียกว่า “ฮวยหวย” ที่มีความหมายว่า ” ชุมนุมดอกไม้ ” เหตุที่มีความหมายนี้ เพราะในตอนแรกเขียนตัวหวยเป็นรูปปดอกไม้ และในภายหลังจึงเปลี่ยนเป็นชื่อ บุคคลที่มีชื่อเสียงชาวชื่อสมัยโบราณ โดยทำป้ายเล็กๆ จำนวนทั้งหมด 34ป้าย เขียนชื่อคนโบราณเป็นภาษาจีนลงป้ายแต่ละชื่อ
เช่น สามหวย ง่วยโป๊ เป้นต้น จากนั้นเจ้ามือจะเลือกป้ายชื่อบุคคลเหล่านั้นหนึ่งใส่ในกระบอกไม้ ปิดปากกระบอกแขวนไว้กับหลังคาโรงหวย ให้คนทาย ว่าจะเป็นชื่อบุคคลใดใน 34ชื่อนั้น ต่อมาได้เพิ่มชื่อขึ้นมาอีก 2ชื่อ รวมเป็นตัวหวย 36ตัว เมื่อ ” ฮวยหวย ” ได้แพร่หลายมากขึ้นจนมาถึงบ้านเราชาวไทยก็ได้พากันเรียกว่า “หวย” มาจนติดปากจนถึงปัจจุบันนี้
ได้มีการกล่าวไว้ว่าหวยนั้นได้เข้าประเทศไทยพร้อมกับชาวจีนที่อพยพกลุ่มหนึ่งในเมื่อราวๆปี พ.ศ. 2360 ในระยะแรกๆ นิยมเล่นกันเฉพาะในหมู่ชาวจีนที่อพยพมาเท่านั้น จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2375 – 2375 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ได้เกิดเหตุการณ์ข้าวยากหมากแพง เพราะปีหนึ่งน้ำมาหแต่อีกปีก็เกิดภัยแล้ง จึงทำให้ข้าวขาดตลาดและมีราคาแพง เงินตราที่หมุนเวียนก็หดหายไป พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเข้าพระทัยว่า คงเป็นเพราะมีผู้นำเงินตราไปซื้อฝิ่นมาเก็บไว้ขาย
พระองค์จึงโปรดให้เอาฝิ่นมาเผาเป็นจำนวนมาก แต่เงินก็ยังคงหายไปจากตลาดอยู่ดี ช่วงนั้นเอง เจ้าสัวผู้หนึ่งซึ่งเป็นนายอากรสุราที่มีชื่อว่า จีนหง
ได้เข้ามาขอเข้าเฝ้ากราบทูลว่า สาเหตุที่เงินหายไปนั้นเพราะราษฎรนำไปใส่ไหฝังดินไว้ ถ้าจะเรียกเงินขึ้นมา ต้องออกหวยให้คนเล่นเหมือนเมืองจีน รัชกาลที่ 3 ทรงเห็นพ้องกับความคิดของเจ้าสัวจีนหง จึงโปรดให้จีนหงออกหวยขึ้นครั้งแรก เมื่อเดือนยี่ ปีมะแม เมื่อปีพ.ศ. 2375 โดยบุคคลที่ได้รับสัมปทานเป็นนายอากรหวยจะได้รับบรรดาศักดิ์เป็น “ขุนบาลเบิกบุรีรัตน์” หรือคนทั่วไปเรียก “ขุนบาล” ซึ่งเป็นผู้อำนวยการออกหวยทุกวัน ดังนั้น เจ้าสัวจีนหง นอกจากจะเป็นนายอากรสุราแล้ว ยังเป็นนายอากรหวย มีตำแหน่งเป็นขุนบาลหารายได้ให้รัฐบาลอีกด้านหนึ่งด้วย โดยรายได้จากอากรหวยมีจำนวนมากและได้กลายเป็นรายได้ที่สำคัญของรัฐ
และในช่วงแรกๆนั้น การออกหวยตามแนวคิดของเจ้าสัวจีนหง จะออกหวยวันละครั้งในตอนเช้า วิธีการออกหวยให้คนไทยเล่น ได้ปรับเปลี่ยนจากแผ่นป้ายรูปคนและเขียนชื่อชาวจีนและอักษรจีนมาเป็นอักษรไทย แล้วตามด้วยชื่อคนจีนโบราณที่เขียนด้วยตัวอักษรไทย เช่น ก. สามหวย ข. ง่วยโป๊ เป็นต้น และได้เปลี่ยนแปลงเพราะคนไทยนั้นอ่านหนังสือจีนไม่ออก อักษรไทยที่ใช้เริ่มจาก ก ข ฃ ค ฅ เรื่อยไปตามลำดับ อักษรไทยที่ใช้เขียนออกหวยมี 34 ตัว ตัดอักษรทิ้ง 8 ตัว คือ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ศ ษ ด้วยเหตุที่เขียนอักษรไทยในแผ่นป้ายนี่เองจึงเป็นที่มาของ “หวย ก. ข.”
วิธีการจะเล่นหวย ก. ข. นั้นไม่ได้ยุ่งยาก ผู้แทงหวยจะต้องไปซื้อหวยจากเสมียนที่ตั้งขายอยู่ตามมุมถนนต่างๆ เมื่อซื้อแล้วเสมียนจะออกใบเสร็จรับเงินของโรงหวย โดยมีข้อความเกี่ยวกับตัวอักษรหรือ ตัวเลขที่แทง วันเดือนปี และเวลาที่ออกหวย จำนวนเงินที่แทง รวมทั้งรางวัลที่จะได้รับ โดยข้อความเหล่านี้จะเขียนเหมือนกันทั้งต้นขั้วและปลายขั้ว เรียกว่า “โพย” ผู้ซื้อถือปลายขั้วไว้ ผู้ขายจะนำต้นขั้วมาส่งให้ขุนบาลก่อนกำหนดออก เพื่อตรวจโพยก่อนว่าตัวไหนใครแทงมากน้อยเท่าใด ออกแล้วจะขาดทุนหรือกำไรเท่าใด จากนั้นจึงนำตัวหวยที่คิดแล้วนี้ใส่ถุงชักรอกแขวนให้ประชาชนดูว่า หวยออกตัวนี้ ผู้แทงถูกจะได้รางวัล 30 ต่อรวมทั้งทุน ส่วนเสมียนก็ชักเปอร์เซ็นต์ 1 ต่อ
ในสมัยรัชกาลที่ 3 โรงหวยตั้งอยู่ใกล้สะพานหัน แล้วย้ายมาอยู่ที่หน้าวังบูรพาภิรมย์ แต่เดิมออกหวยตอนเช้าวันละครั้ง ต่อมาพระศรีวิโรจน์ได้กราบทูลขอตั้งขึ้นอีก 1 โรง อยู่ที่บางลำพู ออกหวยตอนหัวค่ำ วันละครั้ง ในสมัยนั้นจึงมีหวย 2 โรง เรียกว่า โรงเช้าและโรงค่ำ
ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 มีผู้ขอผูกอากรหวยออกไปตั้งที่เพชรบุรีและอยุธยา แต่เล่นอยู่ไม่นาน พระองค์จึงโปรดให้เลิกหวยทั้งสองแห่งเสีย เนื่องจากทรงเห็นว่าราษฎรยากจนลงกว่าเดิม
ในเมื่อสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชดำริจะเลิกอากรหวย แต่ก็ทรงเกรงว่าจะหารายได้แผ่นดินมาชดเชยไม่ทัน จึงเพียงแต่ผ่อนลดลดจำนวนโรงหวยและเบี้ยให้มีน้อยลงตามลำดับ
ในเมื่อต่อมาได้มีการออกสลากกินแบ่งรัฐบาลขึ้นครั้งแรกในไทย โดยมีชาวอังกฤษชื่อ “ครูอาล บาสเตอร์” เป็นผู้นำลักษณะการออกรางวัลสลากแบบยุโรปมาเผยแพร่เป็นคนแรก โดยเรียกว่า “ลอตเตอรี่” โดย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้กรมทหารมหาดเล็กออกลอตเตอรี่เป็นครั้งแรกใน ประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ. 2417 เนื่องในงานพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษาของพระองค์ โดยมีวัตถุประสงค์ที่จะช่วยเหลือพ่อค้าต่างชาติที่นำสินค้ามาร่วมแสดงในการ จัดพิพิธภัณฑ์ที่ตึกคองคาเดีย ในพระบรมมหาราชวัง และได้มีการออกลอตเตอรี่ในวาระพิเศษอีกหลายครั้ง โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อบำรุงสาธารณกุศล
ในเมื่อสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ร. 6 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ยกเลิกบ่อนหวย ก.ข. สำเร็จ ประกาศเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2459 แต่อย่างไรก็ตามยังมีผู้คนแอบเล่นหวยเบอร์กันจนถึงปัจจุบัน โดยอาศัยเลขท้ายรางวัลของสลากกินแบ่งรัฐบาลเป็นตัวจ่ายรางวัลในการเล่นผิดกฎหมายนี้
ในหลังจากที่ประกาศยกเลิกหวย ก.ข. แล้วในเมื่อปี พ.ศ. 2460 เป็นช่วงที่อยู่ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 1 สหราชอาณาจักรอังกฤษซึ่งเป็นประเทศฝ่ายสัมพันธมิตรประสงค์จะกู้เงินจากประเทศไทยเพื่อใช้ในการสงคราม แต่ไม่อาจกู้โดยตรงจากรัฐบาลไทยได้ เพราะเป็นการกระทบกระเทือนงบประมาณ สภารักชาติแห่งประเทศอังกฤษ จึงดำเนินนโยบายกู้เงินจากประชาชนด้วยการออกลอตเตอรี่ โดยได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
การออกรางวัลลอตเตอรี่รัฐบาลสยาม ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ.2476 รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 รัฐบาลมีนโยบายที่จะลดเงินรัชชูปการ (เงินที่เรียกเก็บจากชายไทยที่มิต้องรับราชการทหาร) ทำให้รัฐขาดรายได้ จึงได้ดำริให้มีการออกลอตเตอรี่รัฐบาลเป็นประจำขึ้นโดยเรียกว่า “ลอตเตอรี่รัฐบาลสยาม” โดยพิมพ์ออกจำหน่ายจำนวน 1 ล้านฉบับ ฉบับละ 1 บาท ปีละ 4 งวด
ในเมื่อปีพ.ศ. 2477 ทางคณะรัฐมนตรีได้อนุมัติให้กระทรวงมหาดไทยออก “สลากกินแบ่งบำรุงเทศบาล” โดยกำหนดว่า หากเดือนใดเป็นเดือนที่ออกสลากกินแบ่งรัฐบาล เดือนนั้นให้งดจำหน่ายสลากกินแบ่งของเทศบาล โดยเริ่มจำหน่ายงวดแรกเมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2478 แล้วออกสลากเดือนเมษายน พ.ศ. 2479 โดยพิมพ์จำนวน 500,000 ฉบับๆ ละ 1 บาท และได้มีการออกสลากกินแบ่งรัฐบาลและสลากบำรุงเทศบาลเรื่อยมา
การเล่นของสลากกินแบ่งรัฐบาลนั้น ไม่สามารถเลือกราคาที่จะซื้อได้จึงมีช่องทาง หวยใต้ดิน และหวยออนไลน์ ที่มีการลุ้นรางวัลเพียงเลข 3ตัว ต่างจากแบบสลากที่มีตัวเลในลุ้น 6ตัว และการเล่นนี้ยังมีอัตราการจ่ายที่สูงมีด้วย ยังสามารถเลือกตัวเลขได้ตามใจ และราคาที่ถูกสุดๆ โดยเลือกได้ตั้งแต่ 5บาทขึ้นไป
อ่านเพิ่มเติม วิธีการตรวจรางวัลหวยหุ้นออนไลน์
